5. Akisussaaffilimmik takornariartitsinermik ineriartortitsineq

Pinngortitarput assissaqanngitsoq avannaanilu kalaallit kulturiat pissutigalugit Avannaata Kommunia tassaalersimavoq nunami nunap immikkoortuini takornariaqarnermi siuttuusoq, aammalu Ilulissani Atlantiku qulaallugu timmisartut mittarfissaq aqqutigalugu takornariartitsinermik inuussutissarsiorfimmut ineriartortitsinis samut piukkunnaatit annertuut takusassaapput. Takornarianit ornigarneqartarnerput attallugulu nukittorsarniarparput, tamatumunngali ilanngullugu pinngortitami isumalluutigut sumiiffinnilu inuiaqatigiit akigalugit siuariartornerup annertusiartortup ingerlanissaa pinaveersarniarlutigu. Ornigaasarnitta ilisarnaatigissavaa takornariartitsineq piujuartitsisoq, sammisaralugit ileqqorissaartutut akisussaassuseqartumillu angalanerit, pinngortitap illersugaanera, aamma Avannaani inooqatigiinnermi kulturikkullu kinaassutsimik ataqqinnilluni misigisaqartarnissat.

Pisoqarfiup nalaata sivitsornera tikiffissallu nutaat

Aasaanera tassaavoq kommunitsinni takornariartitsinermi pisoqarfik annerpaaq, tamatuma nassataralugit piffissap ilaani akunnittarfinni neriniartarfinnilu piginnaasatigut tamaviaartarfiit, aammalu attaveqaasersuutitsinnut annertunerusumik artukkiineq. Takornariaqarnikkut pisoqarfiup sivikitsup aamma nassatarai takornariartitsinermik suliaqartut ukioq kaajallallugu inuutissarsiutip ingerlanniarneratigut ajornakusoortitsinerat.

Ukiumut tamarmiusumut tikeraat qanoq annertunerusumik agguataarsinnaanissaat misissorniarpagut, taamaalillutik tikeraat unnuinermut misigisassanullu pisariaqartitaannik takornariartitsinermik suliaqartuusut pitsaanerusumik iliuuseqarsinnaassammata, najugaqarfinni inuiaqatigiinnut ataasiakkaanut artukkiinermik annikillisaassammata, kiisalu ukioq kaajallallugu takornariartitsinermik inuutissarsiorfiup suliarisaanik attassisinnaassammata.

Ilaatigut takornariartut suli avannarparternerullutik illoqarfitta nunaqarfittalu amerlanerit tikeraarnissaannut annertunerusumik kajumissuseqarnerup pilersinniarnera tapersersuiffigalutigu pissaagut, taamaalilluni takornariartitsinerup aamma najugaqarfeeqqat tamakku nukittorsaqataaffigisinnaammagit, tamatumunngalu ilanngullugu pingaarnertut ornitaq, Ilulissat, artukkerfiuneranik oqilisaasinnaalluni.

Kulturimi kingornussassatut pinngortitamilu takusassaqqittutut ilusilinnik sumiiffiit sorliit misigisassatigut annertunerpaamik piukkunnaateqarnerinik misissueqqissaarlutalu nalunaarsuisariaqarpugut, kiisalu atorsinnaasatut unnuisarnikkut atortorissaarutinngorlugit illunik allanngortiterinissamut periarfissanik misissuissalluta.

Aamma takornarissat amerlassusaasa agguataarnerisalu iluarsiiviginissaannut periarfissagut misissorniarpagut. Tamanna assersuutigalugu aasakkut umiarsuit takornariartaatit tikinnerinut atatillugu akitsuutinik akileeqqusinikkut pisinnaavoq, kiisalu immikkut ittutut pinngortitami sumiiffinnut attaveqarnernut, imaluunniit akunnittarfinni unnuinernut akileeqqutigineqartartumik takornarianut akileraarutip eqqunneratigut, soorlu ilaatigut akileraarutit pinngortitamik isumassuinermut atorneqarfigisaanni Venedigimi Savalimmiunilu pisutut itsillugu.

Namminersorlutik Oqartussat soqutigisaqaqatigiillu allat peqatigalutigit takornariat amerlassusaannik agguataarnerinillu aaqqiinissamut periarfissanik aamma misissuiniarpugut. Atorneqarsinnaasutut sakkutut taaneqarsinnaapput aasaanerani umiarsuit takornariartaatit tikinnerinut atatillugu akitsuutinik akileeqqusinerit, pinngortitami sumiiffinnut aalajangersimasunut isilernermi imaluunniit akunnittarfinni unnuinerni akileqquneqarsinnaasunik takornarianut akileraarutip eqqunnera, tamannalu ilaatigut Venedigimi aamma Savalimmiuni atorneqarsimavoq, taakkunanit akileraarutit pinngortitamik isumassuinermut atorneqartarlutik. Sakkussat taakku Namminersorlutik Oqartussaniipput, kommunillu suliassarinngilai.

Pinngortitamik, kultureqarnermik misigisassarsiortitsillunilu takornariartitsineq

Nunarsuaq tamakkerlugu pinngortitamik, piujuartitsinermik aamma assissaqanngitsutut kulturikkut misigisassanut attaveqarnernut soqutiginninnerup annertusiartornera misigisassaavoq,tamakkulu Avannaa sulinngiffeqarnermi ornitassatut kajumernartunngortippaa.

Pinngortitarput alianaatsorsuaq tassaavoq kajumernartuni pingaarnersaq, aammalu takornarianut najugaqarfiusumilu innuttaasunut annertuumik naleqartuusoq. Taamaattumik ajoqusertinnagu pinngortitap tikinneqarsinnaanissaa sulissutigissavarput. UNESCO-p nunataa pinngortitamik ataqqinnilluni asip pilersaarusiorneranut takornariartitsinerup allanngoriartornerata qanoq ilanngun- neqarsimaneranut assersuutissatsialaavoq. Asip pilersaarusiornerani piujuartitsisutut akisussaaffeqartumillu aaliangiussinerit tunngavigalugit takornariartitsinikkut allanngoriartornerup nanginnissaa qularnaarniarparput.

Ukiuunerani misigisassanut assissaqanngitsunut, soorlu Dark Sky’imik takornariartitsinertut ittunik iluaqutigineqanngitsumik piukkunnaat takusinnaavarput. Tamaani Ilulissani Arsarnersiorfiup takkuttussap piviusunngortinnera ukiuunerani takornariartitsinermut periarfissanik nutaanik pilersitseqataasinnaavoq. Aalisarneq aamma piniarneq tassaapput avannaani immikkut ittutut misigisassat ilaat, aasap naajartornerani ukiamilu misigisassarsiorluni takornariartitsinermik niuffaffimmik ammaasinnaasut.

Takornariartitsinitsinnik siunissami ineriartortitaqarneq sumiiffimmi pitutatut piukkunnaatit tamakku sammisaralugillu najugaqarfiusuni pilersitat tapersersussavai. Avannarpasissuni qimussernermut qajartornermullu ileqqorisat assissaqanngivissut, sumiiffinni allani misigineqarsinnaanngitsut ipput. Kulturitsinnik immikkut issuseqartumik tikeraat amerlanerit misigisaqarnissaat sulissutiginiarparput, taamaalilluni najugaqarfeeqqanik najugaqarfinnilu suliaqartunik tamakkuninnga takornariartitsineq tapersersueqataasinnaassammat.Kommunitut Avannaata Kommunia takornariartitsinermi nunap immikkoortorisaatut nukittorsaqatigissavarput, ilaatigut ornitassaatitta annertunerusumik ussassaarutiginerisigut, tamannalu innuttaasut, katersugaasiviit, takornariartitsinerillu inuutissarsiorfiup akornanni akimuisumik suleqatiginninnissamik pisariaqartitsivoq. Ilulissani qitiusumik inissisimaffeqartumik kommunip ingerlataanik takornarianut ilisimatitsisarfik ineriartortinniarparput, taassumalu takornariartitsinermik suliaqartut assigiinngitsut suliffeqarfii tapersersorsinnaavai, aammalu annertunerusumik takussaalernermut ilalersuisinnaalluni, aammalu kommunimi misigisassarpassuit tamakku ataatsimut isiginniffilersinnaallugit.

Attaveqaasersuutit avatangiisinillu sunniinerit

Atlantiku qulaallugu timmisartut mittarfissaatigut Ilulissat qaasuitsup killeqarfiata avannaaniornitassanut pingaarnertut attavinngorsinnaavoq, mittarfiullu kommunimi tamarmi attaveqarsinnaassutsimik pitsanngorsaaqataanissaa naatsorsuutigisaavoq, nunami namminermi aamma Atlantiku qulaallugu timmisartuussisarnerit assigiiaarnerusumik angalasalerneri, kiisalu angalanissamut billettit akikinnerulernissaat pissutigalugit.

Taamaattumik takornariartitsinerup annertusinissaata iliuuseqarfiginissaa qularnaassavarput, pingaartumikIlulissani, aammali kommunip ilaani sumiiffinni allani. Attaveqaasersuutit timitalittullu toqqammavigisat, soorlu aqqusineqarneq aamma umiarsualiveqarfiit pisariaqartitat naapertorllugit nutarsarlugillu annertusarneqarnissaannik tamanna nassataqassaaq. Aamma akunnittarfinnut atasutullu inuutissarsiorfinnut nunaminertanik pisariaqartunik atugassiinissaq sulissutigissavarput, pinngortitamik isumaginnilluta.

Aamma takornariartitsisoqarfiup alliartortup nassatarisaanik avatangiisinik sunniutaasut mingutitsinerillu killilersimatinnissaat pingaarluinnarpoq. Ilaatigut sumut tamaannga eqqakkat pinaveersaartinniassavagut, taamaattumillu pisortat eqqaaviisa naammannissaat isumagissallutigit, kiisalu kikkunnut tamanut ammasunik perusuersartarfeqarnissamut periarfissat misissussallutigit.